Akarsuların Aşındırma Şekilleri

Akarsuların aşındırma etkisi kimyasal ve mekanik olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. Aktıkları yerlerde bulunan kayaları, toprağı ve yeryüzünü eriterek aşındırmaktadır. Akarsuların aktıkları yöne doğru suyun akması aşındırmayı oluşturur. Akarsuların kimyasalın yanı sıra mekanik şekilde daha çok aşındırma yapmaktadır.

Aşındırma esnasında beraberinde çeşitli maddeleri sürüklerler. Gittikleri yerlere doğru aşındırmalar gerçekleşir. Aşındırma sonucunda su yataklarındaki eğimler azalır, taşıma güçleri azalması ile su birikmesi gerçekleşir.

Eğim azalması sonucunda koni şeklinde birikim görülür. Birikinti konisinin oluşumu verimli toprak ve tarım arazilerini oluşturmakta etkilidir.

Ülkemizde akarsular dağ içi ova şeklindedir. Akarsuların eğimleri azalması ile maddeleri biriktirerek tabanının yükselmesini sağlar. Birikintiler sonuç olarak ovaları meydana getirmektedir. Akarsuların aşındırması sonucunda Gediz ve Menderes ovaları oluşmuştur.

Vadi: akarsuyun aktığı yatağa denir, bunlar çentik vadi, boğaz vadi, kanyon vadi ve alüvyal tabanlı vadi’dir.

Peri bacaları: Volkanik kalıntılar ile birlikte rüzgar ve akarsuyun etkisi sonucunda oluşmuştur. İç Anadolu Bölgesinde bulunmaktadır.

Dev kazanı: Akarsuların aşındırarak oluşturduğu şelalelerdir.

Menderes: Akarsuların eğimin azaldığı ve büklümlü şekilde dağılmaktadır.

Kırgıbayır: Bitki örtüsünün cılız ve kurak arazilere sahip olup akarsuyun yapısı ile bozulmuştur.

Plato: Akarsuların derin vadiler darlığında kendisini gösterir.

Peneplen: Deniz seviyesine yakın aşındırma sonucunda dalgalı düzlüklerin oluşumları.