Deprem Şiddetleri ve Etkileri Nelerdir
Deprem şiddetinin belirlenmesinde merkez noktasından yayılan sismik dalgalar ölçülerek hesaplanır. Bilgisayarın bulunmadığı yıllarda ölçümler sağlıklı şekilde yapılmazdı. ABD’li deprembilimci Charles F. Richter deprem şiddetinin ölçülmesi için kendi adında ölçeği kullanmıştır. Merkez üssü sismograftan 100km uzaklıkta bulunan yerin hareketliliğini hesap etmekteydi. Günümüzde geliştirilerek depremlerin şiddeti sismograf adı verilen aletle ölçülmektedir.
Deprem kuşağında olan yerlerde sıklıkla küçük ölçülerde depremle yaşanır ancak hissetmeyiz. Depremler şiddetine göre etkisini arttırmaktadır. Depremler şiddetine göre sınıflandırılmıştır. Ülkemizde deprem ölçümünde (Değiştirilmiş Mercalli) kullanılmakta ve depremi 12 şiddet grubunda inceler.
Şiddet 1,2,3,4: Sallantılar yaşanır ancak çok az hissedilir, binalara zarar vermez.
Şiddet 5: Pencere camlarını kırabilir, mutfak eşyalarının sallantıdan düşmesine neden olabilir.
Şiddet 6: Sismik dalgaların yayıldığı yerlerden hissedilir. Ağır eşyalar yerinden oynar sallandı yaşanır. Binalar hasar görebilir. 1968 Dashte Bayaz ve Firdevs Depremi İran’da 6,4 şiddetinde sarsıldı ve 175 köy ağır hasar görmüştür.
Şiddet 7: Ayakta durması zordur, cisimler şiddetle sallanır. Taş, kerpiç, kötü yapılmış binalarda çatlak ve yıkılmalar yaşanabilir. Gölcük depremi 7,4 şiddetinde gerçekleşmiş bilançosu 17 bin 480 kişi öldü, 23 bin 781 kişinin yaralanmasına neden olmuştur.
Şiddet 8: Sarsıntılar çok fazla olmasıyla araba kullanmak dahi çok zordur. Binalar sarsıntıya dayanamazsa yıkılırlar. Yollar çöker, heyelan, toprak kayması yaşanır. Ağaç dalları kırılır, kayalar parçalanır. 1986 yılında Mexico City Depremi 8,4 büyüklüğündeydi 10 bin kişinin hayatını kaybetmesine neden olmuştur.
Şiddet 9: Yapılar ağır hasar görür, yerkabuğunda yarıklar meydana gelir. Şiddeti o kadar fazladır ki sağlam yapılar kalmaz.
Şiddet 10: Yapılar çoğunlukla yıkılır sağlam kalmazlar. Barajlar, santraller, dikili bütün yapılar büyük hasar görür. Yeryüzünde çatlaklar görülür, yollar parçalanır, tren rayları bozulur.
Şiddet 11: Köprüler yıkılır, yeryüzünde büyük çatlaklar oluşur. Yıkım şiddeti oldukça fazladır.
Şiddet 12: Tüm yapılar yıkılır, şiddetinin en fazla olmasından dolayı tüm yapılar zarar görür. Deniz kenarındaysa tsunami gibi doğal afetlere sebep olur.
